Dış Gebelik

Dış Gebelik Nedir?

Dış gebelik veya ektopik gebelik, döllenmiş yumurtanın (fertilize ovum) rahim boşluğu dışında yerleşmesiyle oluşan bir anormal ve soronlu bir gebelik komplikasyonudur. Plasentayı ve cenini büyütebilecek tek yer rahmin içidir. Rahim dışına yerleşen gebelik ürünü gelişemez, büyüdükçe iç kanamaya neden olarak anne hayatını tehlikeye sokar.  Gebeliğin ilk 3 ayındaki (ilk trimester) anne ölümlerinin en sık sebebi dış gebeliktir. Dış (ektopik) gebelik en sık olarak (%95) Fallop tüplerinde (tuba uterina) görülür ve tubal gebelik adını alır. Bununla birlikte yumurtalık üzerinde, rahim ağzında, karın boşluğunda da görülebilir.

Dış gebelik neden oluşur?

Dış gebeliğin neden oluştuğu tam olarak bilinmiyor. Ancak bazı risk faktörlerinde dış gebelik görülme sıklığı artıyor. Bunlar; Tubal ameliyatlar, tüplerin bağlanması, Geçirilmiş dış gebelik, Tubal patolojiler, Yardımcı üreme teknikleri, Geçirilmiş genital enfeksiyonlar risk faktörleridir.

Dış Gebelik Belirtileri

Dış gebelik belirtileri kendine özgü belirtiler değildir. Vajinal kanama, tek taraflı alt karın bölgesinde kolik tarzında ağrı, adet gecikmesi, omuz başı sancısı, gebelik testinin çoğu zaman pozitif çıkması, bayılma, mide bulantısı ve baygınlık hissinin oluşması gibi hastalığın derecesine göre değişen ciddi belirtiler vardır.

Normal zamanında ve normal miktarda olmayan adet kanaması dikkat çekici ilk belirtidir. Daha önce normal gebelik geçiren kadınlar dış gebelik belirtilerini daha kolay fark edebilirler. Tüp içerisindeki gebeliğin büyümesi sonucu tüpün yırtılması veya tüp ucundan kanın karın boşluğuna akması kasıklarda ve alt karında ağrıya yol açar. Ağrı sağ veya sol altta daha bariz olarak hissedilir. Ağrı, keskin veya saplanır tarzda olabilir. Karın içine olan kanamanın şiddetine bağlı olarak değişen oranlarda baş dönmesi, baygınlık oluşabilir, ağrı tüm karına omuzlara yayılabilir.

Dış Gebelik Teşhisi

Dış gebelik teşhisi için bir dizi test, ultrason ve belkide bazı girişimlerin yapılması gerekebilir. Beta hCG hormonu ölçümü, serum progesteron seviyesi ölçümü, ultrason, probe Kürtaj, kuldosentez (karın boşluğundan sıvı alınması) ve laparaskopi bunlar arasında sayılabilir

Gebeliğin erken dönemlerinde kandaki BHCG düzeylerinde 48 saatte iki katına yakın artışlar olması normal gebeliği gösterir. Progesteron hormonunun 5ng/dl’nin altında olması yolunda gitmeyecek gebeliğe işaret eder. Ultrasonda gebeliğin rahim içinde görülmemesi, rahim dışında gebelik kesesi hatta embriyo görülmesi ile kesin tanı konur. Dış gebelik tedavisinde laparoskopi ile gebelik tüp içinden alınır. Dış gebelik tedavi edilmezse ciddi sonuçlar doğurabilecek önemli bir hastalıktır.

Dış Gebelikte Klinik Yaklaşım

Hastaya önce kan testleri yapılır ve vajinal ultrasonla bakılır. Ultrasonda rahim içi boş ancak gebelik testi pozitif görünüyor ise büyük ihtimalle dış gebelik söz konusudur. Eğer kadın aşırı rahatsızlık hissi yaşamıyorsa ve hayati bir belirti yoksa 2 gün ara ile birkaç kez BHCG hormon testleri yapılarak gözlem altında dış gebelik takibi yapılır. BHCG düzeyleri 500 den az ise hiçbir şey yapmadan kendiliğinden kaybolma düzelme görülebilir. Eğer dış gebelik 2,5 den daha büyük ise laparoskopi yapılacaktır. Dış gebelik tespit edilen kişilerin çoğunlukla hemoglobin değerleri iç kanamaya bağlı düşecek ve kan transfüzyonu gerekebilecektir.

Dış Gebelik Tedavisi

Dış gebelik tedavisi 2 türlüdür. Erken teşhis edildiyse ilaç tedavisi METOTREXATE en iyi tedavidir. Geç teşhis konulduysa ameliyat tedavisi uygulanır.

Ameliyatta laparoskopik (kapalı olarak) lineer salpingostomi (tüpün kesilerek gebelik ürününün tüp içinden çıkarılması),salpenjektomi ( tüpün alınması),salpingo-ooforektomi (tüpün yumurtalık ile birlikte alınması),laparatomi ( açık ameliyat ile bu işlemlerin yapılabilmesi) yapılabilir.

Dış gebelik tedavisinde laparoskopi denilen kapalı ameliyat tekniği ile tüpün kendisi korunarak gebelik dokusunun  tüp içinden çıkarılması en çok uygulanan yöntemdir. Kadının tekrar normal gebelik şansının azalmaması için tüp koruyucu tedavi uygulanmasına özen gösterilir. Dış gebelik oluşmuş tüpün tamamen alınması (salpenjektomi) durumlarında, diğer tüp normal ise normal yollardan gebelik şansı %60 civarında devam etmektedir.

Dış gebelik tedavisinde, erken teşhis dönemlerinde hastanın uygun olduğu durumlarda Methotrexate adlı ilaç tedavide kullanılabilir. Tedavinin etkinliği yapılan hCG takiplerinde düşüş saptanmasıyla anlaşılır. hCG normal değerlere inmesi beklenirken ilacın etkisini göstermeye başladığı 48 – 72. saatlerde tüp yırtılması açısında dikkatli olunmalıdır. Gebelikte fetüse zararlı  etkisi olması nedeniyle Methotrexate  tedavisinden sonra 6  ay süreyle gebelik olmaması önerilir.